Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego

Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego

Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego
w Romanowie
Romanów 25
21-518 Sosnówka
 Godziny pracy:
wtorek – niedziela:
1000 – 1600
Park zabytkowy czynny codziennie od 800
do zmierzchu
Telefon:
 83-379-30-14
 Faks:  83-379-30-14
 e-mail  muzeum_kraszewskiego(at)op.pl
 strona internetowa http://www.muzeumkraszewskiego.pl
 Dyrektor Muzeum
Krzysztof Bruczuk

Grupy zgłoszone przyjmowane są też w innych godzinach.


O Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego w Romanowie

Sapieżyńską posiadłość Romanów kupili w 1801 roku Anna i Błażej Malscy. W starym, siedemnastowiecznym parku, na miejscu drewnianego domu myśliwskiego wznieśli w latach 1806 – 1811 klasycystyczny, murowany parterowy dwór z gankiem od frontu. W tym domu, u dziadków Malskich, wychował się Józef Ignacy Kraszewski. W 1846 roku właścicielami majątku zostali Zofia z Malskich i Jan Kraszewscy, rodzice pisarza, a od 1859 roku dziedzicem na Romanowie był przez 50 lat Kajetan, najmłodszy brat pisarza.

W tym okresie posiadłość przeżywała swój najlepszy czas. Kajetan – doskonały gospodarz – łączył prowadzenie gospodarstwa z pasją literata, publicysty, muzyka, kolekcjonera i astronoma – miał tu doskonale wyposażone prywatne obserwatorium astronomiczne.

Dwór:
Po pożarze, który strawił dach, przebudował dwór. Nad częścią środkową dobudował piętro, gdzie umieścił bibliotekę i kolekcję dzieł sztuki, zagospodarował też całe poddasze. Od frontu w miejsce ganku wzniósł portyk z czterema toskańskimi kolumnami i balkonem z drewnianą balustradą. Od strony ogrodowej powstał także taras z balkonem. Od początku duży, murowany, tynkowany z boniowaniami dom nabrał wyglądu jeszcze okazalszego. Przy wjeździe powstała brama z wieżyczkami w historycznym typie.

Po Kajetanie objął Romanów jego syn Krzysztof, a potem jego córki -Maria i Paulina. Paulina wraz z mężem Janem Rościszewskim byli ostatnimi właścicielami dóbr. Sprzedawszy majątek, wy jechali oni z Romanowa w czerwcu 1939 roku. Wystawiony także na sprzedaż dwór opustoszał. W 1943 roku grupa partyzantów złożona ze zbiegłych z niewoli niemieckiej jeńców radzieckich podpaliła dwór, by nie dopuścić do osadzenie tu posterunku żandarmerii.

Muzeum:
Losy niszczejącego przez lata zabytku odmieniła uchwała Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 23 grudnie 1958 roku, powołująca Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego w Romanowie.
Dwór odbudowano w kształcie, jaki nadał mu Kajetan i 28 lipca 1962 roku, w sto pięćdziesiątą rocznicę urodzin autora „Starej baśni” muzeum otwarto.


 

Dziś w tym „utraconym raju dzieciństwa” Józefa Ignacego można obejrzeć liczne pamiątki po pisarzu i rodzinie, zadumać się nad ilością dzieł, które stworzył, podziwiać renesansową wszechstronność jego uzdolnień. Prócz stałej ekspozycji „Życie i twórczość J.I .Kraszewskiego’ można tu zwiedzać liczne wystawy czasowe, poszerzające wiedzę o dorobku pisarza i o epoce, w której żył. Można podziwiać też w Romanowie piękno ziemiańskiej siedziby, zachował się tu bowiem dość dobrze cały zespół dworsko-parkowy. Park nigdy nie stracił swego kwaterowego, siedemnastowiecznego kształtu. Grabowe aleje i niebotyczne świerki pamiętają małego Józia Kraszewskiego. Zachowały się wieżyczki bramy wjazdowej i dworska kapliczka pod wezwaniem Św. Anny, ufundowana przez babkę Malską. Udało się w Romanowie ocalić i ochronić obraz ziemiańskiego świata w jego najpiękniejszej postaci.

O Pisarzu

Józef Ignacy Kraszewski urodził się 28 lipca 1812 roku w Warszawie.

Dzieciństwo i młodość:
Ojciec, Jan Kraszewski miał majątek Dołha na Białorusi. Matka, Zofia z Malskich, pochodziła z Romanowa. W Romanowie też, u dziadków Anny i Błażeja Malskich przyszły pisarz wychował się, wyniósłszy z tego domu fascynacje literaturą, historią, sztuką. W latach 1822-1827 chodził do szkoły w Białej i w Lublinie. Zabrany przez rodziców spod opieki babki, ukończył szkołę w Świsłoczy i poszedł na studia do Wilna. Studiów nie ukończył z powodu wybuchu powstania listopadowego. Po przerwaniu studiów trzy lata spędził pod nadzorem policyjnym skazany za udział w przygotowaniach do powstania.Debiutował „Biografią sokalskiego organisty” opublikowaną w wileńskim czasopiśmie.

Debiutował książkami „Biografia sokalskiego organisty” opublikowaną w wileńskim czasopiśmie. Debiutem książkowym był „Pan Walery” wydany w 1851 roku.

Pobyt na Kresach
Po wyjeździe z Wilna i krótkim pobycie w ojcowskim Dołhem wyruszył Kraszewski w podróż naukowo-literacką na Wołyń, zatrzymując się w Horodcu. Tam poznał swą przyszłą żonę, Sofię Woroniczównę. Ożeniwszy się w 1858 roku, osiadł na wiele lat pod Łuckiem. Mieszkał kolejno w Omelnie, Gródku, Hubinie.
W 1855 roku zamieszkał w Żytomierzu, skąd wyjechał w 1860 roku do Warszawy. Opuszczając Kresy był Józef Ignacy Kraszewski pisarzem znanym i cenionym we wszystkich trzech zaborach. Miał za sobą 130 dzieł – powieści historycznych, społeczno-obyczajowych o życiu szlachty, arystokracji, o problemach wsi. Pisał dzieła krytyczne z dziedziny literatury i sztuki, a także naukowe dzieła historyczne. Współpracował z czasopismami na terenie wszystkich ziem polskich. Przez 11 lat wydawał własne czasopismo „Athenaeum” poświęcone sprawom sztuki.
W Warszawie przebywał Józef Ignacy Kraszewski w latach 1860-1865. Redagował tam „Gazetę Codzienną” przemianowaną potem na „Gazetę Polską” i poświęcał się przede wszystkim publicystyce. Burzliwy czas przed powstaniem styczniowy wciągnął go w wir polityki. Niechęć Aleksandra Wielopolskiego stała się przyczyną wyjazdu zagrożonego aresztowaniem pisarza na emigrację. Emigracja W ostatnich dniach stycznia wyjechał Kraszewski do Drezna, rozpoczynając ostatni, emigracyjny okres życia. Wraca wówczas do intensywnej pracy nad powieścią. Pisze miedzy innymi cykl 2 obrazków powstańczych” z „Dziecięciem Starego Miasta”, cykl „kronik historycznych”, zaczęty „Starą baśnią” i obejmujący 29 powieści w 78 tomach. Mimo oddalenia śledzi twórca życie w kraju, komentując je w licznych powieściach społecznych – „Morituri’, „Pałac i folwark”. „Dziennik Serafiny”. Nie zaniedbuje też kontaktów z prasą krajową i zagraniczną. Wydaje w Poznaniu roczniki publicystyczne „Rachunki”, które były próbą zsumowania i oceny całości życia narodu rozdartego między trzy zaborcze potęgi.

W 1879 roku naród zorganizował Kraszewskiemu jubileusz pięćdziesięciolecia pracy literackiej. Główne obchody odbyły się w dniach 3 – 7 października w Krakowie i stały się wielką manifestacją jedności narodu oraz siły polskiej kultury, jednego z głównych bastionów broniących niezawisłości polskiego ducha.
W 1885 roku pisarz został aresztowany przez władze pruskie i po procesie osadzony w Magdeburgu. Oskarżony był o współpracę z wywiadem francuskim. Otrzymał wyrok skazujący go na trzy i pół roku twierdzy. 7 listopada 1885 roku wyszedł z Magdeburga na urlop zdrowotny, po wpłaceniu 20 000 marek kaucji. Nie wrócił już do więzienia.

Zmarł w Genewie 19 marca 1887 roku. Pochowany został 18 kwietnia w Krakowie. Spoczął w podziemiach kościoła Skałce.

O Twórczości

Twórczość Józefa Ignacego Kraszewskiego zadziwia i fascynuje czytelników i historyków literatury do dziś. Był pisarz fenomenem pracowitości i wszechstronności zainteresowań i talentów.

Dzieło jego życie – to 586 dzieł zawartych w 600 tomach.
Jego wielką zasługą jest wyparcie z obiegu czytelniczego marnych powieści francuskich i zastąpienie ich wartościową powieścią traktującą o najżywotniejszych sprawach Polaków.
To on był wielkim nauczycielem historii – 100 dzieł historycznych, które napisał, stało się dla trzech pokoleń Polaków jedynymi podręcznikami, z których czerpano wiedzę o przeszłości ojczyzny. Kraszewski stworzył również trzy naukowe dzieła historyczne, edytorsko opracowywał i wydawał materiały źródłowe, przede wszystkim pamiętniki z XVII i XVIII wieku.
Był niepoślednim znawcą spraw archeologii, której poświecił „Sztukę u Słowian”. Zajmował się też etnografią i był zamiłowanym kolekcjonerem. Odbywał liczne podróże – najpierw po Kresach, później po krajach Europy i pisał dzieła podróżnicze, np.: „Wspomnienia Polesia, Wołynia i Litwy”. Wprost niemożliwy do oszacowania jest dorobek publicystyczny pisarza, wypowiadającego się na temat wszystkich, nurtujących wówczas społeczeństwo spraw. Korespondował Kraszewski z całym intelektualnym i artystycznym światem swojej epoki, a jego korespondencję liczą znawcy na 40 000 listów.
W Dreźnie prowadził własną drukarnię. W Żytomierzu prowadził niesłychanie ożywioną działalność społeczną – był kuratorem szkół, dyrektorem teatru i klubu szlacheckiego, naczelnikiem komitetu statystycznego – zajmując się między innymi inwentaryzacją zabytków Wołynia. Przez całe życie wspierał młodych adeptów literatury i sztuki – dzięki jego protekcji debiutował między innymi młodziutki Jan Kasprowicz.
Józef Ignacy Kraszewski uprawiał także muzykę i malarstwo. Komponował utwory fortepianowe, wypowiadał się z wielkim znawstwem na muzyczne tematy. Malarzem był bardzo utalentowanym i wszechstronnym – tworzył obrazy olejne, akwarele, rysował ołówkiem, mistrzostwo osiągnął w trudnej sztuce akwaforty.

Dziś twórczość J. I. Kraszewskiego na nowo odkrywana jest przez badaczy literatury, a czytelnicy nadal wierni są dziełom „ojca powieści polskie j”.

Na początek strony

Scroll to Top